Trong các hệ thống đường ống yêu cầu phân tách, trộn lẫn hoặc chuyển hướng lưu chất thì van bi 4 ngã luôn là giải pháp tối ưu bởi khả năng điều phối dòng chảy linh hoạt và vận hành dễ dàng. Bài viết dưới đây của FAF Valve sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về van bi 4 cửa, cấu tạo, cơ chế vận hành và ứng dụng phổ biến trên thị trường.
Van bi 4 ngã là gì?
Van bi 4 ngã là loại van bi có 4 cổng kết nối được bố trí theo các hướng khác nhau nhằm cho phép dòng chảy lưu chất chảy thẳng, chảy vuông góc, chuyển hướng, trộn lẫn hoặc đóng, mở tùy theo từng nhánh. Do đó, sản phẩm chuyên dùng trong các hệ thống cần phân phối, chuyển hướng dòng chảy và đặc biệt phổ biến trong hệ thống nước, hóa chất, dầu khí,…
Điểm nổi bật của van bi 4 cửa là khả năng chuyển hướng đa dạng và kết nối đồng thời 4 đường ống khác nhau, giúp tiết kiệm diện tích và chi phí khi lắp đặt thiết bị. Thông thường, van bi 4 ngã có kích thước từ DN15 đến DN100 và sử dụng kiểu kết nối dạng ren hoặc lắp bích đơn giản, hạn chế rò rỉ.
Cấu tạo cơ bản của van bi 4 cổng
Van bi 4 ngã được thiết kế khá đơn giản và tương tự các dòng van bi khác, sản phẩm được cấu tạo chính từ 5 bộ phận cơ bản như sau:
Thân van
Đây là bộ phận chính được thiết kế với dạng van bi đúc liền nguyên khối và 4 cổng ra kết nối vào đường ống bằng kiểu kết nối ren hoặc mặt bích chắc chắn. Thân van được xem là lớp vỏ bọc, chứa đựng và bảo vệ các bộ phận bên trong được an toàn, nâng cao hiệu quả vận hành tối ưu
Thông thường, thân van bi 4 ngã được làm từ chất liệu thép hoặc inox với khả năng chống chịu áp lực, ăn mòn và nhiệt độ tốt, phù hợp đa dạng ứng dụng khác nhau.
Trục van
Thuộc bộ phận có nhiệm vụ kết nối giữa bi van và bộ điều khiển để tạo nên sự liên kết và phục vụ nhu cầu vận hành van. Trục van thường chịu tác động của lực bộ điều khiển nên được làm từ vật liệu cứng, bền bỉ và chịu áp lực tốt.
Bi van
Bi van của van bi 4 cửa được thiết kế theo dạng cầu và khéo theo lỗ các dạng chữ L, T hoặc X giúp kết nối 3 hướng cùng đóng, cùng mở hoặc chuyển hướng, phân tách lưu chất hiệu quả. Là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với dòng chảy lưu chất nên bi van thường làm từ thép hoặc inox giúp gia tăng độ bền, tuổi thọ.
Gioăng làm kín
Là bộ phận có tác dụng làm kín, chống rò rỉ lưu chất ra bên ngoài và thường được làm từ cao su hoặc nhựa như NBR, EPDM, PTFE,… với khả năng chịu nhiệt, áp suất cao.
Bộ điều khiển
Thường được thiết kế dạng tay gạt thủ công hoặc điều khiển tự động bằng bộ điều khiển điện hoặc bộ điều khiển khí nén thông minh. Đây là bộ phận điều khiển trực tiếp hoạt động của van, giúp đáp ứng nhu cầu sử dụng của hệ thống vận hành.
Nguyên lý hoạt động van bi 4 ngã hiện nay
Cơ chế hoạt động của van bi 4 của hoạt động theo nguyên lý xoay ngang và dựa vào tác động từ bộ điều khiển lên bi van. Do đó, sản phẩm có thể điều hướng, phân tách hoặc trộn lẫn các dòng chảy lưu chất linh hoạt.
Hiện nay, van bi 4 ngã được thiết kế với 3 dạng chính tương ứng và có cách thức hoạt động phụ thuộc vào kiểu bi van với kiểu L, T hoặc X. Cụ thể như sau:
- Dạng chữ L: Bi van được khoét theo hình chữ L, cho phép kết nối 2 trong 4 cửa tại 1 thời điểm và thường dùng để chọn 1 trong 2 hướng hoặc chuyển đổi lưu chất giữa 2 đường ống. Do đó, dạng van này chuyên dùng để chuyển đổi giữa đường cấp, hồi, xả.
- Dạng chữ T: Đây là dòng van được sử dụng rộng rãi với khả năng kết nối 3 cửa cùng 1 lúc, cho phép phân chia, hợp tách hoặc trộn lẫn chất lỏng khác nhau. Với bi van chữ T nên sản phẩm phù hợp điều phối, trộn lẫn và phổ biến trong dây chuyền sản xuất thực phẩm, dược phẩm, hóa chất,…
- Dạng chữ X: Được thiết kế đặc biệt với bi van khoét lỗ theo hình chữ X giúp kết nối dòng chảy theo dạng chép, hỗ trợ chuyển mạch lưu chất theo dạng chéo. Do đó, thiết bị phù hợp trong hệ thống đa nhánh, yêu cầu chuyển hướng nhanh và tại các dây chuyền xử lý, chuyển đổi chất lỏng phức tạp.
Ứng dụng phổ biến của van bi bốn ngã trên thị trường
Với thiết kế đặc biệt gồm 4 cổng và khả năng chuyển hướng linh hoạt nên van bi 4 ngã được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như:
- Phân chia, điều tiết dòng nước theo từng khu vực, nhánh riêng của hệ thống cấp thoát nước, trạm bơm, hệ thống bơm,…
- Hệ thống dầu, chất lỏng, hóa chất, khí nén,… phân phối lưu chất tới các đường ống, thiết bị khác nhau, đáp ứng nhu cầu sử dụng linh hoạt.
- Van bi 4 cổng phổ biến trong các nhà máy thực phẩm, dược phẩm, đồ uống,.. giúp pha trộn, chia tách hoặc chuyển đổi giữa các đường ống, bể xử lý.
- Hệ thống HVAC, nhà máy xử lý nước,…
Có thể thấy, van bi 4 ngã là thiết bị công nghiệp quan trọng trong việc phân tách, trộn lẫn hoặc chuyển hướng dòng chảy lưu chất hiệu quả, nhanh gọn và chính xác cao. Nếu các bạn đọc có bất cứ thắc mắc hay câu hỏi nào về sản phẩm, vui lòng để lại thông tin tại mục Hỗ Trợ hoặc gọi tới Hotline FAF Valve để được giải đáp nhanh chóng nhé!
