Van bướm là thiết bị không thể thiếu trong nhiều hệ thống đường ống nhưng hiệu quả của chúng phụ thuộc lớn vào việc lắp đặt có chính xác hay không. Lắp sai kỹ thuật dễ dẫn đến rò rỉ, giảm hiệu suất và hư hỏng sớm. Cùng FAF Valve tìm hiểu chi tiết cách lắp đặt van bướm cho các kiểu kết nối phổ biến (wafer, lug, bích) và cách tháo van bướm an toàn qua bài viết sau.
Chuẩn bị trước khi tiến hành lắp đặt van bướm
Công tác chuẩn bị là bước nền tảng quan trọng, quyết định phần lớn sự thành công và an toàn của quá trình lắp đặt van bướm.
Trước khi bắt đầu, cầm đảo bảo hệ thống đã được ngắt áp suất hoàn toàn, xả hết lưu chất tồn đọng, áp dụng quy trình khóa an toàn nếu cần.
Ngoài ra, cần tiến hành chuẩn bị và kiểm tra các yếu tố sau:
- Kiểm tra van bướm: Xác nhận van đúng chủng loại, kích cỡ, vật liệu, chuẩn kết nối và thông số theo yêu cầu. Kiểm tra kỹ bề mặt làm kín của gioăng làm kín và đĩa van không bị trầy xước hay biến dạng, đồng thời vận hành thử để đảm bảo van xoay trơn tru.
- Chuẩn bị dụng cụ và vật tư cần thiết: Đủ dụng cụ bao gồm cờ lê, dụng cụ làm sạch và căn chỉnh. Chuẩn bị đầy đủ bu lông, đai ốc, vòng đệm đúng kích thước, vật liệu cùng các vật tư phụ trợ.
- Kiểm tra và chuẩn bị đường ống: Làm sạch kỹ bề mặt mặt bích ống, đảm bảo chúng phẳng, song song, đồng tâm và có khoảng cách phù hợp để lắp van dễ dàng. Đồng thời, kiểm tra và loại bỏ mọi cặn bẩn hay vật lạ bên trong lòng ống gần vị trí lắp đặt.
Các bước lắp van bướm đúng quy trình, chuẩn kỹ thuật
Quy trình lắp đặt van bướm đòi hỏi sự chính xác và cẩn thận để đảm bảo van hoạt động tốt và không bị rò rỉ. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho từng kiểu kết nối phổ biến.
Bước 1: Điều chỉnh vị trí đĩa van
Trước khi đưa van vào giữa hai mặt bích, mở hé đĩa van khoảng 10-20 độ so với vị trí đóng hoàn toàn. Tuyệt đối không lắp van khi đĩa đang đóng kín hoặc mở hoàn toàn.
Việc mở hé này rất cần thiết vì nó giúp tránh làm kẹp hoặc biến dạng vòng đệm khi siết bu lông ban đầu, đồng thời cho phép bạn kiểm tra khe hở giữa mép đĩa và thành mặt bích trong quá trình siết chặt sau này.
Bước 2: Đưa van vào vị trí giữa hai mặt bích
- Kiểu wafer/lug: Đặt van vào khoảng trống giữa hai mặt bích ống. Đảm bảo van được căn chỉnh đồng tâm với đường ống. Các lỗ bu lông trên mặt bích ống phải thẳng hàng với các lỗ định vị của van bướm wafer hoặc lỗ ren trên tai van bướm lug.
- Kiểu mặt bích: Đặt một mặt bích của van tiếp xúc với mặt bích ống tương ứng, căn chỉnh các lỗ bu lông thẳng hàng. Lắp tạm một vài bu lông và đai ốc để cố định vị trí. Sau đó, căn chỉnh mặt bích còn lại của van với mặt bích ống đối diện.
Bước 3: Lắp bu lông
- Kiểu wafer: Luồn các bu lông dài xuyên qua lỗ của mặt bích thứ nhất, qua các lỗ định vị của thân van và qua lỗ của mặt bích thứ hai. Lắp vòng đệm và vặn tạm đai ốc.
- Kiểu lug: Luồn các bu lông ngắn từ phía mặt bích ống vào và vặn vào các lỗ ren trên tai van. Lắp đủ bu lông cho cả hai bên mặt bích. Vặn bu lông tạm thời.
- Kiểu mặt bích: Luồn đầy đủ bu lông qua các cặp lỗ mặt bích của van và ống đối diện nhau. Lắp vòng đệm và vặn tạm đai ốc.
Bước 4: Căn chỉnh và siết bu lông
Đây là bước quan trọng, quyết định độ kín và độ bền của mối lắp.
- Căn chỉnh lại: Kiểm tra lần cuối để đảm bảo van vẫn nằm chính giữa và đồng tâm với đường ống sau khi lắp bu lông tạm.
- Siết bu lông: Siết chặt các bu lông/đai ốc từ từ và đều đặn theo thứ tự đối xứng (chéo góc). Việc này giúp phân bổ lực ép đều lên thân van và gioăng tránh làm cong vênh mặt bích hoặc thân van, đảm bảo làm kín tốt nhất.
- Lực siết: Bắt buộc sử dụng cờ lê lực và siết theo giá trị lực siết được khuyến nghị bởi nhà sản xuất van. Siết quá chặt có thể làm hỏng van, siết không đủ chặt sẽ gây rò rỉ. Do đó, bạn nên siết thành nhiều bước với lực tăng dần.
- Kiểm tra khe hở đĩa van: Trong quá trình siết chặt, hãy vận hành thử van bằng cách xoay nhẹ nhàng từ vị trí mở hé sang đóng và ngược lại. Quan sát kỹ để đảm bảo mép ngoài của đĩa van không bị chạm vào thành trong của mặt bích ống khi xoay. Nếu phát hiện bị chạm, phải ngừng siết, nới lỏng bu lông, căn chỉnh lại vị trí van và siết lại từ đầu.
Kiểm tra sau khi hoàn tất lắp đặt van bướm
Sau khi đã siết chặt tất cả bu lông theo đúng quy trình, việc kiểm tra lại là bước không thể thiếu để đảm bảo van hoạt động chính xác và an toàn.
Kiểm tra vận hành cơ học
Vận hành van qua toàn bộ hành trình đóng-mở hoàn toàn vài lần bằng bộ phận truyền động tay gạt, tay quay hoặc bộ điều khiển. Đảm bảo van hoạt động trơn tru, nhẹ nhàng, không có dấu hiệu bị kẹt, nặng bất thường hay phát ra tiếng kêu lạ.
Kiểm tra rò rỉ
Từ từ cấp lại áp suất cho hệ thống đến mức làm việc theo đúng quy trình an toàn. Quan sát kỹ khu vực kết nối mặt bích và cổ van quanh trục xem có bất kỳ dấu hiệu rò rỉ lưu chất nào không, có thể dùng nước xà phòng cho môi chất khí.
Nếu phát hiện rò rỉ ở mặt bích, hãy thử siết lại bu lông cẩn thận theo thứ tự chéo góc. Lưu ý không siết quá lực cho phép. Nếu việc siết lại không khắc phục được rò rỉ, cần phải ngắt áp suất và xem xét tháo van ra để kiểm tra lại.
Hướng dẫn cách tháo van bướm an toàn khi cần
Việc lắp đặt đúng cách là rất quan trọng nhưng đôi khi việc bảo trì, sửa chữa hoặc thay thế đòi hỏi phải tháo van bướm ra khỏi hệ thống.
Quy trình tháo dỡ an toàn cũng quan trọng không kém gì việc lắp đặt để bảo vệ người thực hiện và thiết bị. Dưới đây là các bước cần tuân thủ khi thực hiện cách tháo van bướm:
Bước 1: Đảm bảo an toàn bằng cách ngắt hoàn toàn áp suất trong hệ thống. Xả hết lưu chất còn tồn đọng trong đoạn ống chứa van. Sau đó, thực hiện quy trình an toàn và đeo đầy đủ thiết bị bảo hộ cá nhân.
Bước 2: Tương tự như khi lắp, đưa đĩa van về vị trí mở hé (10-20 độ) để tránh bị kẹt khi tháo bu lông và dễ dàng nhấc van ra.
Bước 3: Dùng cờ lê nới lỏng từ từ và đều đặn tất cả các bu lông/đai ốc theo thứ tự chéo góc đối xứng ngược lại với khi siết. Tránh tháo hết bu lông ở một phía trước.
Bước 4: Sau khi đã nới lỏng đều, tháo hoàn toàn các bu lông và đai ốc cùng vòng đệm. Đỡ van cẩn thận vì nó có thể bị rơi khi bu lông cuối cùng được tháo ra.
Bước 5: Nếu van bị kẹt giữa hai mặt bích, có thể cần dùng dụng cụ banh mặt bích để tạo khoảng trống một cách nhẹ nhàng.
Bước 6: Cẩn thận nhấc van bướm ra khỏi đường ống theo phương ngang. Tránh làm rơi hoặc va đập mạnh có thể làm hỏng van.
Việc lắp đặt van bướm đúng cách là một quy trình kỹ thuật đòi hỏi sự cẩn thận, chính xác và tuân thủ các nguyên tắc an toàn. Bằng việc chuẩn bị kỹ lưỡng, thực hiện đúng các bước lắp đặt cho từng loại van, kiểm tra cẩn thận sau khi lắp, bạn sẽ đảm bảo van hoạt động hiệu quả, hệ thống vận hành ổn định, kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Hy vọng hướng dẫn chi tiết này sẽ giúp bạn trong công việc lắp đặt và bảo trì van bướm. Nếu bạn cần tư vấn lựa chọn van bướm chất lượng cao phù hợp với nhu cầu hoặc cần hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu hơn, đừng ngần ngại liên hệ với FAF Valve!
